Stafell Sbâr Sain: Tŷ Gwerin
- Y Gwynt - BOB DELYN A'R EBILLION
- Y Gwylliaid - ELIN A CARYS
- Mwyar Duon - THE GENTLE GOOD
- Haleliwia Newydd - LLEUWEN
- Moliannwn / Monroe’s Hornpipe - TAFF RAPIDS
- Lliw Gwyn Rhosyn Yr Haf - IRFAN RAIS
- Cân Peredur - PEIRIANT
- Blodau’r Cwm - PEDAIR
- Mi Fum Yn Gweini Tymor - GWILYM BOWEN RHYS
- Llef - GWENIFER RAYMOND
- Onnen - LO-FI JONES
- Blodau’r Flwyddyn - GEORGIA RUTH WILLIAMS
Fel yr ail yn y gyfres 'Stafell Sbâr Sain', prosiect cydweithredol newydd a lansiwyd gan Sain y llynedd, mae'r albym 12 trac wedi ei guradu gan Tŷ Gwerin ac yn cynnwys 12 artist sy'n rhan o'r sîn werin gyffrous sydd yn ffynnu yng Nghymru heddiw. Mae Sain yn hynod o falch o gael cydweithio gyda Tŷ Gwerin, un o'r llwyfannau amlycaf o ran hybu a chefnogi cerddoriaeth ac artistiaid gwerin yng Nghymru dros y ddegawd a mwy ddiwethaf. Mae'r albym yn ddathliad o lwyddiant Tŷ Gwerin ac yn nodi ymrwymiad Sain i barhau i fuddsoddi mewn cynnal ein diwylliant a'n treftadaeth werinol.
Meddai llefarydd ar ran yr Eisteddfod: “Mae’n fraint gan yr Eisteddfod a Tŷ Gwerin gydweithio gyda Sain ar brosiect sy’n rhoi llwyfan mor bwerus i amrywiaeth a bywiogrwydd y sîn werin gyfoes yng Nghymru. Mae’r albym yma yn adlewyrchu popeth y mae Tŷ Gwerin yn sefyll drosto – dathlu traddodiad, cefnogi artistiaid cyfoes, a rhoi llwyfan i leisiau amrywiol o bob cwr o Gymru. Mae’n bleser cydweithio gyda Sain ar brosiect sy’n dangos mor fyw a pherthnasol yw cerddoriaeth werin heddiw.”
Gyda'r mwyafrif o'r traciau wedi eu recordio yn Stiwdio Sain yn Llandwrog a'u cynhyrchu gan Aled Wyn Hughes, mae'r albym yn gydbwysedd perffaith o artistiaid sydd wedi hen wneud eu marc yng Nghymru ac yn rhyngwladol, ac artistiaid newydd, cyffrous, sy'n prysur ddod i'r amlwg, a'r gerddoriaeth yn dwyn ynghyd fersiynau newydd o ganeuon ac alawon traddodiadol a deunydd gwreiddiol.
Mae'r bytholwyrdd Bob Delyn a'r Ebillion yn dychwelyd i recordio am y tro cyntaf ers wyth mlynedd a'u trac newydd o hen benillion, 'Y Gwynt', a'u sŵn nodweddiadol, sy'n atgof pendant o rialtwch 'Ffair y Bala', yn agoriad mwy na theilwng i'r albym. Amrywiad cwbl ysbrydoledig, blŵgras Cymreig, o'r hen gân 'Moliannwn' a gawn gan y band o Gaerdydd, Taff Rapids, tra bod lleisiau a harmoni hudolus Pedair yn cydblethu mewn trac cerdd dant arbennig yn y gân 'Blodau'r Cwm'. Yn gyferbyniad llwyr mae'r ddeuawd ffidil a gitâr drydan Peiriant, gyda'u arbrofi alawol atmosfferig, yn cadarnhau bod gwerin yn ymbarel eang iawn o is-genres, a'r cyfan yn cyd-eistedd yn gytûn ac yn naturiol gyda'i gilydd.
Cawn drefniant offerynnol trawiadol o un o'r hen emynau Cymreig, 'Llef', gan y gitarydd medrus Gwenifer Raymond, a chyfansoddiad newydd, 'Mwyar Duon', gan y gitarydd a'r canwr â'r llais mwynaidd, The Gentle Good. Dwy gân serch ddidwyll a gawn gan y cantorion amlwg Gwilym Bowen Rhys a Georgia Ruth tra bod Lleuwen yn rhoi i ni gyfansoddiad newydd, pwerus, 'Haleliwia Newydd', (cynhyrchwyd gan Rhys Edwards), wedi ei ysbrydoli gan ei phrofiadau ym maes emynau llafar gwlad Cymru.
Un o artistiaid mwyaf newydd y sîn werin yw'r ddeuawd o Faldwyn, y ddwy chwaer, Elin a Carys, a chlywn eu trefniant newydd, apelgar nhw o 'Y Gwylliaid', un o draciau y grŵp arloesol Plethyn, y grwp y bu eu tad, Jac Gittins, yn aelod allweddol ohono. Daw Irfan Rais, sy'n byw yng Nghymru ers sawl blwyddyn bellach, o Singapore ac mae ei olwg ar gerddoriaeth werin Cymru, yn naturiol, yn dra wahanol, a'i fersiwn o'r hen gân 'Lliw Gwyn Rhosyn yr Haf' yn rhoi gwedd newydd yn sicr ar hen ffefryn. Mae'r berthynas rhwng dau frawd Lo-Fi Jones, Liam a Sion Rickard, yn heintus, a'u cyfansoddiad gwreiddiol, 'Onnen', yn tynnu ar fywiogrwydd ac afiaith llawer o'r hen ganeuon a'r alawon dawnsio.
Mae 'Stafell Sbâr Sain: Tŷ Gwerin' yn reswm i ymfalchïo yn y sîn werin Gymreig ac i ddiolch i gynheiliaid y traddodiad gwerin yng Nghymru, ddoe a heddiw, y rhai a ysbrydolodd artistiaid gwerin cyfoes i rannu cyfoeth ein diwylliant a'r rhai sy'n parhau i gynnal a chreu traddodiad o'r newydd.
Bydd sesiwn arbennig i ddathlu rhyddhau'r albym yn Tŷ Gwerin, Eisteddfod Genedlaethol Wrecsam, nos Iau, Awst 7fed, gyda pherfformiadau gan The Gentle Good, Irfan Rais ac Elin a Carys.
As the second in the 'Stafell Sbâr Sain' series, a collaborative project launched by Sain last year, this new album features 12 tracks curated by Tŷ Gwerin and features 12 prominent artists on the thriving Welsh folk scene today. Sain is delighted to work with Tŷ Gwerin, one of the most notable stages in terms of supporting and promoting folk music and artists over the past ten years. The album is a celebration of Tŷ Gwerin's success and marks Sain's commitment to invest in supporting our folk culture and heritage.
Eisteddfod Genedlaethol Cymru (The National Eisteddfod) says: "It is a privilege for us and Tŷ Gwerin to collaborate with Sain on a project which gives such a powerful stage to the Welsh folk scene's variety and diversity. This album represents everything that Tŷ Gwerin stands for - celebrating the tradition, supporting contemporary artists and giving a stage to a variety of voices from all corners of Wales. It is a pleasure to work with Sain on a project which shows that folk music today is alive and thriving."
The majority of the album's tracks were recorded at Stiwdio Sain, Llandwrog, and produced by Aled Wyn Hughes, and are a perfect balance of music from renowned artists and new, up and coming acts. The material is a combination of new arrangements of folk songs and tunes and new, original material.
The evergreen Bob Delyn a'r Ebillion, fronted by poet Twm Morys, returns to the recording studio for the first time in eight years and their new track of old and new verses, 'Y Gwynt', reminds us of their ever popular 'Ffair y Bala' Welsh bagpipe and drums track, and is a more than fitting opening to the album. Cardiff based Welsh bluegrass quartet, Taff Rapids, gives us an energetic version of the favourite 'Moliannwn', with a twist, while the ancient form of cerdd dant singing of poetry to harp accompaniment is represented in the enchanting harmony singing of Pedair on the track 'Blodau'r Cwm'. As a complete contrast, the duo Peiriant's melodic and atmospheric experimental music on fiddle and electric guitar confirms that 'folk' can really be a wide-ranging genre, with such a variety of music naturally sitting side by side on the same album.
The talented instrumentalist Gwenifer Raymond performs a striking new arrangement of the old Welsh hymn tune, 'Llef', and 'Mwyar Duon' by The Gentle Good is a spellbinding new composition by the folk singer-songwriter. Renowned singers Gwilym Bowen Rhys and Georgia Ruth have chosen two Welsh love songs, arranged in their own sincere style and Lleuwen Steffan's original song, 'Haleliwia Newydd', (produced by Rhys Edwards) is inspired by her recent research into old hymns from the Welsh oral tradition.
One of the new acts on the album is the sisters duo Elin a Carys from Montgomeryshire, choosing to contribute their own arrangement of a favourite by folk group Plethyn, of which their father, Jac Gittins, was a crucial member. Irfan Rais, originally from Singapore, with his haunting rendition of 'Lliw Gwyn Rhosyn yr Haf' shows that he is equally talented as a singer and a guitarist, while brothers Liam and Sion Rickard, as Lo-Fi Jones, contribute energy and passion in their folk and dance music inspired song 'Onnen'.
'Stafell Sbâr Sain: Tŷ Gwerin' definitely represents the best of the Welsh folk scene today and while giving us a reason to celebrate, also reminds us of the strong tradition of the past and those who inspired the artists of today to explore their tradition, to own it and through everything to thrive through their own interpretation of their musical heritage.
A session to celebrate the album release will be held at Tŷ Gwerin at the National Eisteddfod, Wrecsam, on Thursday evening, August 7th, with performances by The Gentle Good, Irfan Rais and Elin a Carys.
Album artwork: Sioned Medi Evans